In Europa is sprake van groeiende maatschappelijke vervreemding tussen burgers onderling en tussen burgers en de politiek. Men zoekt beschutting achter nationale grenzen en sommigen zijn zelfs bereid democratische rechten en vrijheden van andersdenkenden ter discussie te stellen. De democratische rechtsstaat in een aantal Europese landen (waaronder Hongarije, Polen, Rusland en Turkije) is in de gevarenzone gekomen.